Nhắc đến hoa sen, người ta sẽ liên tưởng ngay đến sự thanh cao, tinh khôi, nghị lực phi thường, khí phách quật cường của người Việt Nam. Hoa sen có mặt xung quanh cuộc sống của chúng ta từ văn hoá, nghệ thuật cho đến ẩm thực của người Việt Nam.
Hoa sen là một trong những loài hoa vốn dĩ rất quen thuộc, từ lâu đã được người Việt Nam xem như quốc sắc thiên hương vì vẻ đẹp cao quý và hương thơm thanh khiết. Chúng được trồng phổ biến ở châu Á. Đặc biệt phải kể đến khu vực Đông Nam Á như Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… Không chỉ là loài hoa đẹp mà nó còn mang trong mình rất nhiều ý nghĩa thú vị.
Nguồn gốc của hoa sen
Cây sen thuộc loài thực vật hạt trần nên xuất hiện từ rất sớm, vào khoảng năm 1979. Ấn Độ là nơi đầu tiên tìm thấy loại hoa này và sau đó được tìm thấy ở nhiều khu vực và quốc gia khác như Trung Quốc và vùng lục địa Á – Úc.
Hoa Sen còn được gọi bằng tên gọi khác là Liên hoa, danh pháp khoa học là Nelumbo nucifera. Tên tiếng anh là Lotus.
Nhiều người nghĩ rằng liên hoa chỉ được trồng tại các vùng thuộc Châu Á. Nhưng sự thật loài hoa này xuất hiện ở khắp mọi nơi trên thế giới, ta có thể bắt gặp hình ảnh của sen ngay tại Châu Âu, Châu Mỹ,…Tuy nhiên, tại phương Tây, sen chủ yếu được dùng với mục đích trang trí và làm đẹp. Còn ở Việt Nam, cây sen được trồng và sử dụng toàn diện lấy cả củ, ngó, hoa, hạt,…
Tại nước ta, cây sen chủ yếu được trồng nhiều tại các tỉnh: Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp,…
Đặc điểm của hoa sen
Một vài đặc điểm nổi bật của liên hoa:
Cây sen là loài thực vật thủy sinh.
Thân rễ có hình trụ, mọc thon dài và có gai tù mọc xung quanh thân.
Thân sen ngầm dạng củ sen, hình thuôn dài, ăn được. Rễ mọc từ củ sen, có nhiều nhánh. Cuốn lá có nhiều gai, phiến lá to tròn màu xanh mướt.
Lá sen vươn dài mọc lên trên mặt nước. Cuống lá dài, có gai nhỏ hơi tù. Phiến lá to hình khiên, đường kính toàn bộ lá tầm khoảng 60–70cm có gân tỏa thành hình tròn đẹp mắt.
Đài 3–5, và có màu lục.
Bông sen nở rộ tỏa ra nhiều lớp cánh hoa tạo cảm giác chồng lớp đan xen. Hoa có nhiều mức độ màu từ hồng đậm đổ về trắng.
Quả sen hay chính là hạt sen chứa một hạt không nội nhũ, có hai lá mầm dày. Chồi mầm gồm 4 lá non gập vào phía trong.
Hoa sen nở vào mùa nào?
Mùa sen nở là mùa hè và mùa xuân. Khi cái lạnh giá của mùa đông đi qua, nắng ấm dần lên ngó sen bắt đầu ngoi lên khỏi mặt đất lúc này chúng ta chăm sóc bón phân khoảng 8 tháng cây bắt đầu ra hoa đầu tiên đối với trồng gieo hạt, khoảng 4-5 tháng đối với trồng củ hoặc trồng bằng thân.
Phân loại hoa sen như thế nào?
Hiện nay có khá nhiều loại liên hoa đang được trồng ở nước ta, có thể đó là những loại sen thông thường nhưng cũng có những giống hoa nhập ngoại mang nét đẹp mới lạ, màu sắc tươi sáng.
Dưới đây là một vài loại phổ biến:
Sen trắng đại đóa
Đây là loại sen màu trắng có kích thước lớn, được trồng nhiều ở Ấn Độ Và Trung Quốc, hoa bông lớn và có hương thơm nhẹ.
Sen xanh
Sen xanh có nhiều ý nghĩa may mắn vượng tài, sen xanh độc đáo và cũng rất kén khí hậu, hiện ở việt nam cũng có trồng được loại sen này nhưng tỷ lệ cũng rất ít.
Sen hồng
Sen hồng được phổ biến ở nhiều quốc gIa Châu Á trong đó có Việt Nam, sen hồng cũng là loại sen được xuất hiện nhiều trong các truyền thuyết về phật giáo. Loại hoa này vô cùng độc đáo, có cánh sen đẹp giống như hoa hồng, hoa nhìn rất bắt mắt, hoa đẹp được nhiều người yêu thích
Bông sen cung đình
Hiện nay, ở nước ta, sen Cung Đình là giống sen rất hiếm vì chỉ vài người chơi sen, sành về cây cảnh trồng. Giống sen này cây nhỏ, hoa nở rất đẹp, phù hợp trồng ở nhiều điều kiện như: ao hồ, sân vườn, tiểu cảnh, trong nhà,...
Ý nghĩa hoa sen
Liên hoa là một loài hoa được biết có nhiều ý nghĩa sâu sắc nhất trong tất cả loài hoa. Chỉ duy nhất loài sen mới hội tụ đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học – nhân sinh cao quý, là ý nghĩa về âm dương ngũ hành và sức vươn dậy của một ý chí sống mãnh liệt như dân tộc Việt.
Ý nghĩa của hoa sen trong nền văn hóa các nước
Sen hồng không chỉ là loài hoa nổi tiếng ở Việt Nam mà nó cũng là loài hoa có nhiều ý nghĩa cũng như ảnh hưởng đến nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới.
Trong văn hóa Ai Cập cổ đại: Loài hoa này chính là biểu tượng của sự sống và sự tái sinh mãi mãi. Bông sen nở ở những vùng nước tù đọng và bẩn đục, bông sen hoàn mỹ là sự sống xuất hiện đầu tiên, sau đó tạo hóa và vầng thái dương mới lóe ra từ trái tim rộng mở của nó.
Trong văn hóa Ấn Độ: bông sen hồng đã được coi là biểu tượng thiêng liêng của người Hindu. Nó thường được sử dụng như là một ví dụ về vẻ đẹp linh thiêng, các cánh hoa đã nở được coi là sự mở rộng của tâm hồn và là biểu tượng của sự thăng hoa tinh thần.
Trong văn hóa Nhật Bản: ý nghĩa hoa sen hồng chính là một hình ảnh biểu tượng của đức hạnh, sự thanh khiết và nguyên vẹn, kiên cường vượt lên giữa xã hội.
Trong văn hóa Việt Nam: bông sen được coi là quốc hoa và mang rất nhiều ý nghĩa biểu tượng nhân văn sâu sắc. Hình ảnh liên hoa đẹp gắn liền với đời sống thôn quê dân dã, giản dị và gần gũi. Chúng thể hiện ý chí mạnh mẽ, kiên cường vươn lên mọi nghịch cảnh của người Việt trong cuộc sống, trong sự nghiệp.
Hơn nữa, biểu tượng bông sen còn đại diện cho những người có cốt cách quân tử, không vướng bận trần tục, dục vọng và tham lam. Ngoài ra, bông sen còn tượng trưng cho nét đẹp tinh khôi, duyên dáng và nhẹ nhàng của người phụ nữ Việt Nam. Ý nghĩa biểu tượng hoa sen trong phong thủy
Bông sen là loài hoa phong thuỷ, được trồng trong ao hồ hay trồng chậu trước nhà giúp gia đình được che chở luôn gặp may mắn và bình an.
Liên hoa đem lại phong thuỷ tốt cho những ai sở hữu, hoa sen biểu tượng cho ý chí vươn lên, vượt qua mọi khó khăn gian khổ để đạt được những thành công như mong đợi.
Ý nghĩa biểu tượng của hoa sen trong phật giáo
Hình ảnh bông sen đã trở thành một nét đẹp trong văn hóa Phật giáo. Hình ảnh tượng phật ngồi trên toà sen hay còn gọi là tư thế hoa sen.
Phật Giáo lấy bông sen làm biểu tượng của sự tinh khiết, trong sáng, từ bi là biểu tượng linh thiêng mà chúng ta rất tôn trọng và trân quý. Vào các dịp lễ Phật Giáo, ngày rằm hằng năm truyền thống dâng đóa sen lên cúng phật giúp gia đình bình an, sức khoẻ và may mắn.
Ngoài ra, liên hoa chính là biểu tượng kiến trúc và những công trình Phật giáo nổi tiếng như Chùa Một Cột, Chùa Tây Phương, Tháp Cửu Phẩm Liên Hoa,… hình ảnh hoa sen phật có ý nghĩa của sự giác ngộ, vượt qua mọi cám dỗ, cái xấu cái ác hướng tới cái thiện, tâm hồn từ bi theo đạo Phật.
Ý nghĩa của hoa sen trong tình yêu qua từng màu sắc
Ý nghĩa của sen trong mỗi một màu sắc, lại thể hiện một thông điệp sâu sắc khác nhau:
Ý nghĩa hoa sen trắng: Bình dị và tao nhã, một vẽ đẹp tinh khiết thoát ra từ đầm lầy. Mang ý nghĩa về một tình yêu vị tha,trong sáng.
Ý nghĩa của hoa sen xanh: Màu xanh cho hoà bình nhân loại, sen xanh là biểu tượng của sức mạnh chiến đấu vì hoà bình.
Ý nghĩa hoa sen vàng: màu vàng tươi sáng như màu ánh nắng mặt trời mang ý nghĩa cho sự che chở và bảo vệ.
Ý nghĩa của hoa sen hồng: Sen hồng hay còn gọi là sen ta là sen thông dụng nhất, màu hồng tỏa hương thơm ngát, có ý nghĩa tượng trưng cho tình yêu thắm thiết.
Sen tím: Sen tím là loại sen mới, được nhập khẩu từ các nước, loài sen này có hoa kép rất thơm và hoa to, ý nghĩa về hoa sen thể hiện cho tình yêu chung thuỷ sắc son, màu tím hơi pha màu hồng của sen ta làm nên sự đa dạng màu sắc của sen Việt Nam.
Hoa sen đỏ: Màu hoa tượng trưng cho trái tim, mang ý nghĩa tình yêu chung thủy, lòng nhân ái.
Công dụng của bông sen trong cuộc sống
Làm hoa cảnh, trang trí
Sen thường được trồng trong các ao, hồ, đầm lầy để tạo cảnh quan đẹp. Những nơi này vào mùa hoa nở sẽ trở thành địa điểm chụp ảnh lý tưởng.
Bông sen còn được trồng để làm tiểu cảnh ở sân vườn trang trí trước sân nhà, ban công, nhà hàng, khách sạn và các quán cà phê tạo không gian giúp cảnh quan đẹp, tràn đầy sức sống và mang lại cảm giác thư giãn, giảm căng thẳng cho mọi người.
Làm quà tặng mọi người
Với vẻ đẹp và ý nghĩa đặc biệt, sen còn được sử dụng để làm quà tặng cho những người thân yêu và bạn bè gần gũi.
Có thể mua một chậu sen mini hoặc một bó hoa tươi để làm quà sinh nhật, hoa khai trương cho bạn bè hoặc tặng mẹ vào những dịp lễ đặc biệt,… Loài hoa này sẽ thay những lời nhắn gửi yêu thương của bạn dành cho đối phương, người nhận hoa.
Làm nguyên liệu chế biến món ăn ngon
Tất cả các bộ phận của cây sen từ hoa, lá, củ, hạt và ngó còn được sử dụng để làm nguyên liệu chế biến ra những món ăn ngon và bổ dưỡng. Chẳng hạn như:
Củ sen và hạt sen làm được nhiều món ăn mặn và ngọt trong các bữa ăn
Lá sen được phơi khô để hãm nước uống hoặc có thể nấu súp ăn
Cánh hoa, lá sen và tua sen được dùng để làm salad
Hạt sen làm nhân bánh và nấu chè
Ngó sen được chế biến làm gỏi, làm nộm và nấu canh
Nhụy sen để ướp trà
Mang lại giá trị kinh tế cao
Ở những khu vực có diện tích ao hồ lớn, các hộ nông dân thi nhau trồng sen nhằm mang lại giá trị kinh tế cao lại tốn ít thời gian chăm sóc. Bông sen từ thân đến ngọn đều có giá trị nên rất được nhiều người chọn trồng.
Công dụng của sen đối với y học
Sen có thể xem là một loại thảo dược thần kỳ, có thể dùng làm thuốc chữa được rất nhiều bệnh. Có thể kể đến như:
Lá sen làm trà giúp lợi tiểu, mát gan, giảm mỡ máu, giải độc, kiểm soát lượng đường huyết, chống ợ chua, hạ huyết áp,...
Củ sen hỗ trợ làm giảm đường huyết và cholesterol trong máu
Hạt sen giúp làm dịu dạ dày
Trà sen giúp điều trị mụn, làm đẹp da
Tâm sen và hạt sen giúp chữa bệnh mất ngủ
Ngoài ra, cây sen còn có thể dùng để chữa được nhiều bệnh khác như chống viêm, chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch, chống nấm và kháng khuẩn, giảm cân tốt, chữa bệnh thiếu máu, xương chắc khỏe, giải nhiệt tốt, thậm chí còn ngăn ngừa bệnh tim và bệnh ung thư.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây hoa sen đơn giản
Để có những bông sen với màu sắc tươi sáng, lá xanh mướt thì cần phải có kỹ thuật trồng và chăm sóc thật cẩn thận, có như thế mới đảm bảo cây luôn phát triển tốt nhất, mang đến nét đẹp cho không gian.
Cách trồng hoa sen
Phương pháp trồng
Về phương pháp trồng, thì bạn có thể trồng bằng củ, từ hạt sen hay tách ngó từ bụi sen.
Trồng bằng hạt: Hạt giống bông sen tròn và to không bị sâu bệnh. Ngâm ngập hạt vào nước ấm khoảng 16 – 30 độ C, chú ý thay nước một ngày 2 lần. Hạt sẽ nảy mầm sau khoảng thời gian 2 – 7 ngày. Khi đó hãy cắt bỏ lớp vỏ ngoài hạt sao cho không gãy mầm và vẫn tiếp tục thay nước hàng ngày.
Trồng sen từ củ: lưu ý không được trồng ngay sau khi vừa mới thu hoạch, mà phải đợi khoảng 3 tháng cho củ nảy mầm. Nhưng nếu muốn trồng ngay thì phải dùng nước nóng để xử lý trước. ủ giống được chọn phải lớn và có ít nhất 2 lóng. Tiến hành cắt ngang đoạn cuối vùi vào đất ẩm sâu 5cm tạo góc nghiêng 15 độ.
Thời điểm gieo hạt
Có hai vụ chính để trồng sen là khoảng tháng 12 – 1 và tháng 5 – 7..Thời điểm gieo hạt tốt nhất vào mùa xuân, sau khi ủ hạt nảy mầm trồng cây vào đất bùn đặt nhẹ không để hạt quá lún sâu vào bùn, luôn giữ lượng nước vừa phải.
Kỹ thuật chăm sóc hoa sen
Cách chăm sóc sen cũng không quá phức tạp, chỉ cần đáp ứng được một số nhu cầu thiết yếu cho cây sen để có cách giữ bông sen tươi lâu cũng như cây sinh trưởng và phát triển tốt
Độ ẩm
Cây sen ưa ẩm nên phải luôn duy trì lượng nước đầy đủ trong chậu. Chú ý tưới vào sáng sớm hoặc chiều tối, không tưới khi đang nắng gắt. Khi tưới thì đổ nhẹ nước vào chậu chứ không để đọng nước trên mặt lá.
Ánh sáng
Bạn phải chọn khu vực có nhiều ánh sáng để trồng sen, cây thích hợp những khu vực có ánh sáng nhiều cây sẽ sinh trưởng và phát triển tốt.
Phân bón
Bổ sung dinh dưỡng cho cây 1 lần/tháng, phân NPK 20-10-10 theo liều lượng trên bào bì. Cây sau trồng thời gian khoảng 3 tháng bạn nên đổi phân bón sang NPK 20-20-20 , phân loại này chứa hàm lượng kali cao giúp cây phân hoá mầm hoa nhiều, hoa to và đẹp hơn. Một thời gian sau trồng từ 8-10 tháng sẽ chiêm ngưỡng đợt hoa đầu tiên. Để tiết kiệm thời gian cây ra hoa, bạn nên trồng cây bằng củ sẽ cho thời gian ra hoa nhanh hơn từ 3-4 tháng.
Tỉa cành
Thường xuyên cắt bỏ những cành lá héo, bông hoa tàn để đảm bảo tính thẩm mỹ cho cây sen. Khi cắt lưu ý là phải cắt sát xuống tận gốc.
Sau khi nở rộ khoảng 3 – 5 ngày, hoa sẽ tàn dần nên bạn cần chăm sóc cẩn thận trong thời gian hoa nở và thường thì sen sẽ lụi và chết dần vào cuối năm. Khi đó hãy cắt toàn bộ phần thân của chúng, để lại khoảng 10cm trên của củ sen. Làm như vậy để đến mùa hè năm sau khi nhiệt độ bắt đầu tăng lên cây sen sẽ mọc trở lại và bắt đầu chu kỳ sống và nở hoa của chúng.
Nguồn : internet / Tổng hợp : KTS.Phạm Duy
Commentaires