Tên thường gọi: Cây hoa đại, cây đại, đại hoa trắng, đại hoa đỏ, đại lá nhọn, cây sứ đại (tùy theo vùng - nhưng nó sẽ là tên 1 loài rất gần với cây Đại).
Tên khoa học: Plumeria spp
Họ thực vật: Apocynaceae (họ Trúc Đào).
Cây Đại có nguồn gốc ở Châu Á, ở một số nước như: Ấn Độ, Trung Quốc, Campuchia, Việt Nam. Cây ban đầu sinh trưởng ở nhưng khu rừng nhiệt đới, nhờ vào sức sống mãnh liệt nên nó ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động. Cây đại ở nhiều nước còn gắn với đạo Phật nên nó luôn được bảo vệ và chăm sóc tốt.
Cây phân bố ở khắp các tỉnh trên 3 miền đất nước. Tập trung nhiều ở ĐB sông Hồng, Tây Bắc. Các đô thị lớn ngày nay cũng dùng nhiều cây Đại làm cây trang trí ở các đô thị, thành phố lớn: Đà Nẵng, Huế...
Riêng cây đại được chia làm 3 loại khác nhau theo đặc điểm nhận biết là màu sắc của hoa, gồm: cây đại hoa đỏ, cây hoa đại hoa trắng và cây hoa đại hoa màu hồng.
Tuy nhiên phổ biến ớ phía bắc là cây đại hoa trắng và cây đại hoa đỏ.
- Hoa đại trắng: Là loại cây đai có cánh hoa màu trắng, nhụy hoa màu vàng tên quốc tế: Plumeria rubra f.acutifolia (Ait.) Woods. Đây là loại hoa đại thuẩn chủng của Việt Nam từ xa xưa. Được trồng phổ biến nhất ở Việt Nam.
- Hoa đại hồng: là loại cây có cánh hoa màu hồng, nhụy hoa màu, tên quốc tế: Plumeria rubra f. rubra. Cây thường được trồng để trang trí ngoài trời.
- Hoa đại đỏ, đại đỏ nhung, đại đỏ huyết: là cây có hoa màu đỏ sẫm, đỏ đậm.
Hoa đại đỏ có sức sống yếu nhất so với 2 dòng cây đại ở trên. Cây cần điều kiện sống thích hợp để sinh trưởng và phát triển tốt.
Cây đại được ứng dụng ở nhiều công trình ngày nay. Cây được ứng dụng linh hoạt cho các tình huống khác nhau trong thiết kế. Cây dùng làm cây cảnh trang trí khuôn viên, cây trồng công trình, cây trồng đường phố,...
Ý nghĩa Trang trí: Đây là một loại cây tán thấp có hoa, hoa rất đẹp nên được nhiều người ưa thích đem về trồng tại nhà, trong xóm, khu phố. Màu sắc và dáng vẻ của cây vẻ của cây mang tính cổ kính rất đẹp và thích hợp để trang trí. Trồng cây Đại cũng giúp mang lại không khí trong lành, mát mẻ cho không gian sống.
Ý nghĩa phong thủy: Cây đại tượng trưng cho sự cổ kính, uy nghiêm. Những cây đại cỡ lỡn cổ thụ luôn toát lên sự uy nghiêm và cổ kính ngay từ trong dáng vẻ bên ngoài. Không những vậy cây còn là một trong những loài cây gắn liền với đạo Phật. Cây Đại tượng trưng cho sự bình yên, thanh tịnh trong tâm hồn. Nhiều người thường có thú vui: thưởng trà, ngắm hoa đại, thiền - để giúp tâm hồn trở nên thanh khiết, Tâm bình an.
Đặc điểm hình thái của cây hoa đại.
Thân: Là cây thân gỗ thấp. Có chiều cao trung bình cao từ 2-6m, thân tròn mập, nhưng phần thân vỏ xì xì. Thân cây thường không thẳng, dáng thường hơi cong do có phần tán lớn và nặng. Trên thân cây phân cành nhánh nhiều, dài, khẳng khiu cong queo, xù xì. Vỏ cây có màu trắng xám với những sẹo lá để lại, cây có nhụa mủ.
Lá cây: Lá cây thuộc loại lá đơn, lá bản to. Lá cây có chiều dài từ 15-30cm, chiều ngang từ 10-20cm. Chạy dọc lá cây là phần cuống lá to. Lá cây Đại thuôn dài có hình bầu dục, rộng ở giữa và hẹp lại ở cả 2 đầu. Lá có màu xanh bóng, nhẵn ở mặt trên, lớp lông mịn cùng với gân chính màu trắng và các gân viền ở mép nổi rõ ở mặt dưới lá. Lá xếp đối diện hoặc so le nhau thành hàng, dạng vòng ở ngọn cành, khi rụng để lại sẹo ở cành.
Tán cây: Cây mọc những cành lớn, Tán cây xòe ngang và đóng tán thấp. Muốn có tán cây cao thì người ta phải tiến hành cắt bỏ những cành cây thấp để cây tiếp tục vươn lên và đóng cành cao. Những cây Đại tự nhiên sẽ có tán thấp và hình dáng tán tùy thuộc và vị trí trồng cây.
Hoa: Cây Đại ra những cụm hoa trên một cuống chung dài khoảng 30-50cm, phân nhánh vòng ở đỉnh, có nhiều sẹo do hoa rụng. Các bông hoa có cánh dày, mập, khi còn nụ thì xếp vặn, nở bung thì khoe sắc trắng, hồng, vàng của cánh hoa và tâm màu vàng cùng nhị dính trên ống tràng.
Hoa có các màu phổ biến: Cánh trắng nhụy vàng (ưa chuộng nhất), hoa cánh đỏ hồng nhụy đỏ hồng và Cánh đỏ đậm, nhụy đỏ đậm.
Hoa nở quanh năm và mang mùi thơm thoang thoảng. Cây Đại có quả mọc choãi thẳng hàng, dài từ 10-15cm. Quả Đại chứa các hạt có cánh nhưng ít gặp vì cây Đại khó đậu trái.
Rễ cây: Cây có rễ thuộc loại rễ chùm. Rễ cây nhiều và nhỏ, cây rễ mềm nhiều nhánh nhỏ. Giúp cho cây dễ dàng thích nghi với các điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu khác nhau. Rễ cây mềm, ăn nổi giúp nó an toàn cho các công trình xây dựng như: vỉa hè, bồn cây.
Vỏ cây: Vỏ cây đại thuộc loại thân mềm, vỏ chưa nhiều nước và nhựa. Cây vận chuyển dinh dưỡng qua lớp vỏ căng nước của nó. Tuy nhiên, những cây đại cổ thụ lâu năm sẽ có lớp thân cứng, xù xì, có nhiều sẹo và u. Khi cây già các lớp mao dẫn đã được hình thành từ lõi, các lớp vỏ trở nên cứng cáp để tăng độ cứng vững cho cây.
Đặc điểm sinh trưởng cây hoa đại.
Cây Đại có tộc độ sinh trưởng tương đối chậm. Đây là loài cây ưa sáng, phát triển tốt trên đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt. Cây Đại còn có thể trồng trên đất cát, đất sỏi vì cây có khả năng chịu hạn cao. Cây có tốc độ sinh trưởng phát triển theo mùa.
Cây sinh trưởng mạnh mẽ và mùa mưa, mùa hè: Khi số giờ nắng nhiều, giống như nhiều cây có nguồn gốc nhiệt đới khác thì cây có khả năng quang hợp và phát triển mạnh mẽ nhất vào mùa hè. Lượng mưa lớn giúp cây dễ dàng lấy nước để nuôi các bộ phận và tạo tán.
Cây rụng lá mùa đông: Cây Đại sẽ rụng tới 99% lá khi vào mùa Đông. Kích thước lá lớn nên việc cây rụng hết lá là cơ chế tự nhiên của cây.
Mùa hoa: Cây ra hoa vào mùa Xuân, sau quãng thời gian ngủ đông cây bắt đầu đâm chồi thì những bông hoa đầu tiên cũng tới sau đó vài tuần. Mùa hoa kéo dài mùa hoa tới tận mùa Thu. Quãng thời gian mùa Đông thì cây chỉ còn lại rất ít lá và hoa. Thời gian nhiều hoa nhất là tháng 4 và tháng 8 hàng năm. Cách trồng cây đại.
Cách trồng chúng tôi xin được viết cho cây Đại cỡ lớn - vì giá trị nó tương đối cao, kỹ thuật trồng phức tạp.
Còn đối với cây đại nhỏ, việc trồng dễ dàng, cây có sức sống mạnh mẽ nên quý vị hoàn toàn yên tâm sau khi trồng cây.
Bước 1: Chọn cây đại to phù hợp với vị trí trồng.
Khi lựa chọn cây đại cần lưu ý: các điểm như: Hình thức cây có phù hợp bối cảnh ko? Kích thước cây lớn sẽ cần không gian phát triển đủ sáng, đủ rộng để cây xòe tán.
Cần chọn cây đã được đánh bầu sẵn, cây đã ủ dâm từ trước. Cây to thì không nên chọn cây chưa được lên bầu hay dâm ủ vì như vậy tỉ lệ sống của cây khi trồng mới sẽ không được cao.
Bước 2: Trồng cây.
Đào hố trồng cây lớn để có thể dễ dàng cho bầu cây xuống. Do cây có sức sống mạnh mẽ nên có thể trồng nên nhiều nền đất khác nhau. Khi trồng cây lớn cần sử dụng cần cẩu, máy cẩu để nâng hạ cây như vậy giúp cây không bị vỡ bầu, không bị ảnh hưởng nhiều bởi quá trình vận chuyển.
Bước 3: Chống cây, tưới cây sau khi trồng.
Chống cây bằng 3-4 cọc gỗ, hoặc cọc thép chắc chắn. Phần cây chống dài để đảm bảo cây đứng vững sau trồng. Chống cây chắc để cây dễ dàng bén rễ, không bị rung lắc. Bên cạnh đó việc chống cây còn là để đảm bảo an toàn.
Tưới cây: Sau khi trồng xong cần phải tưới cây, việc tưới duy trì trong 2-3 tháng sau khi trồng cây.
Cách chăm sóc cây hoa Đại.
Là cây ưa sáng, ưa nắng, chịu được hạn nhưng sẽ chết khi bị úng lâu ngày. Do đó, cần đặt, trồng cây hoa đại ở nơi có nhiều nắng và ánh sáng tự nhiên, thoáng khí để cây có thể sinh trưởng và phát triển cách tốt nhất. Đây là yếu tố quyết định khoảng 40-50% sức sống của cây.
Cây Đại: là giống cây chịu hạn, không ưa nhiều nước nên chỉ tưới khi đất đã thấy sự khô. Lưu ý là lượng nước trên mỗi lần tưới không nên nhiều, chỉ cần vừa đủ để đất ẩm là được. Khi trời mưa nhiều ngày kéo dài, thì ngưng hẳn không tưới.
Cây có khả năng sống trên những vùng đất nghèo dinh dưỡng nên cũng không cần phải chăm sóc, bón phân quá nhiều. Tần xuất: 1 lần/ 1 năm vào mùa Xuân hè là đảm bảo được sức sống cho cây.
Đối với một số loại đất chua hoặc mặn thì bón bổ sung thêm phân và vôi để cân bằng độ pH và chất dinh dưỡng. Các cành nhánh và tán của cây Đại có thể phát triển nhanh và mạnh, nên thỉnh thoảng có thể cắt tỉa các cành thừa này để tán cây trông đẹp hơn, tạo nhiều chồi non để ra hoa nhiều hơn.
Cây Đại rất ít sâu bệnh, thường là rầy và sâu. Nếu phát hiện rầy, lấy cọ nhỏ quét sạch cả rầy và phấn trắng. Dùng thuốc Vicidi-M 50 ND, Visher 25 ND, Vidithoate 40 ND… Còn nếu có sâu thì tốt nhất nên bắt hết sâu để tráng việc sâu ăn hết đọt non hoặc dùng một trong các loại thuốc Trebon, Mipcin, Vibasu, Bassa.
Cách nhân giống cây Đại.
Có 2 cách nhân giống cây đại là gieo hạt và giâm cành. Nhưng hiện nay phương pháp giâm cành được dùng chủ yếu.
Cách nhân giống bằng dâm cành:
Cắt một đoạn cành nhánh dài khoảng 30cm, nhúng qua dung dịch kích thích ra rễ.
Dùng chậu có lỗ ở đáy, nên cho thêm ít đá hoặc gạch nhỏ dưới đáy chậu, nhằm tránh tình trạng đất trồng bịt kín lỗ hoặc rễ sứ chìa ra ngoài lỗ, khiến nước không thể thoát .
Đất trồng hoa đại có thể dùng Compomix Đầu Trâu, cho khoảng 3/4 chậu rồi găm cành cần trồng vào chậu.
Sau khi cành giâm đã phát triển nhiều rễ tạo thành cây con là thời điểm ta có thể mang đi trồng ra ngoài đất.
Đào một lỗ đủ rộng để đặt cây Đại là loại cây không kén đất nên đất cát, đất thịt hay đất thịt nhẹ đều trồng được cây Đại miễn là tơi xốp và thoát nước tốt.
Nếu muốn có hỗn hợp đất trồng để cây sinh trưởng tốt trong giai đoạn đầu thì có thể trộn theo công thức: 40 – 50% đất phù sa, cát pha hoặc thịt nhẹ, 50 – 60% chất hữu cơ như xơ dừa mục, vỏ đậu phộng mục, vỏ trấu mục. Đối với đất phèn thì nên bổ sung thêm ít vôi, phân lân.
Nhẹ nhàng gỡ toàn bộ cây đại ra khỏi chậu rồi đặt vào hố đã đào sẵn( tránh việc làm đứt rễ) rồi lấp đất lại, tưới đủ ẩm.
Còn nếu trồng trong chậu thì cần thay chậu và đất khi thấy gốc và rễ phình to vượt quá kích thước chậu. Phải đặt cây ngay ngắn, bộ rễ cao khỏi miệng chậu thì mới đẹp, thêm đất, tưới đủ ẩm. Lúc này cũng có thể kết hợp việc uốn cây hoặc tạo hình theo ý muốn.
Nguồn : internet / Tổng hợp : KTS.Phạm Duy
Comments