Cây bạch đàn

Eucalyptus là gì? Đây là tên khoa học của cây bạch đàn hay cây khuynh điệp, là loại chi thực vật có hoa, thuộc họ Đào kim nương. Cây bạch đàn là loại cây trồng bóng mát với nhiều công dụng trong cuộc sống.

Nguồn gốc của cây bạch đàn

Cây bạch đàn có nguồn gốc xuất xứ từ Australia đem giống về trồng ở nước ta vào khoảng thập niên 1950. Cây bạch đàn là loại cây tập trung trồng rừng, thuộc loại đại mộc, xuất hiện đầu tiên ở các tỉnh thuộc miền Nam nước ta và có tên là khuynh điệp.

Sau đó, ngành lâm nghiệp cũ đặt tên là cây là Bạc hà do có mùi dầu Bạc hà. Mãi đến năm 1975 thì loại cây này mới được bộ Lâm Nghiệp chính thức đổi tên là cây bạch đàn, có tên tiếng anh là Eucalyptus spp. Và được trồng rộng rãi ở các tỉnh miền núi ở khắp cả nước. Như vậy các bạn đã biết bạch đàn tiếng anh là gì hay nguồn gốc của loại cây này rồi đúng không?

Đặc điểm cây bạch đàn

Cây bạch đàn (Eucalyptus) là loại gỗ to, chiều cao từ 5 – 30m, có vỏ cây bạch đàn mềm, lớp vỏ có thể bong thành các mảng lớn lộ vỏ trắng sáng bên trong lớp vỏ sần sùi. Thân cây bạch đàn thẳng tắp, tán lá thưa thớt, mọc chủ yếu ở phần ngọn đỉnh của cây, các cành non có 4 cạnh, lá non mọc đối xứng không có cuống.

Lá cây bạch đàn có hình mũi giáo hoặc hình lưỡi liềm, cuống ngắn mọc đối xứng nhau trên các cành non. Hai mặt lá đều có màu xanh pha vàng, gân giữa nổi, và gặp nhau ở mép lá. Khi vò thì lá có mùi thơm đặc biệt, dịu nhẹ, hơi giống với mùi bạc hà nên có thời gian loại cây này còn có tên là cây bạc hà. Hoa bạch đàn mọc ở nách lá, có màu trắng, quả có hình chén.

Theo các nghiên cứu khoa học thì cây bạch đàn mọc trên mỏ vàng có thể hút được vàng nano chuyển lên lá, chỉ chiếm 0.000005 thành phần khối lượng lá. Vì thế phần lá thường có pha vàng, giúp các nhà địa chất xác định mỏ khoáng sản.

Cây bạch đàn là loại cây dễ trồng, sinh trưởng và phát triển ở những nơi có điều kiện dinh dưỡng nghèo nàn, cằn cỗi nên có thể khai thác gỗ trong 5 – 10 năm canh tác. Cây bạch đàn là loại cây lâu năm nên thường được trồng ở vùng núi, có tác dụng cải tạo không gian xanh, trồng rừng.

Cây bạch đàn có mấy loại?

Cây bạch đàn có hơn 700 loài khác nhau, được tìm thấy ở các nước như Indonesia, Philippines và Đài Loan. Tuy nhiên, ở Việt Nam thì có khoảng 10 loài được trồng và ứng dụng phổ biến trong đời sống:

Bạch đàn đỏ

Bạch đàn đỏ có tên khoa học là Eucalyptus Camalduensis, có chiều cao trung bình, phía vỏ ngoài có màu hơi đỏ, thân chứa nhiều nhựa. Cây bạch đàn đỏ thường được trồng ở các vùng đồng bằng, lá cây có nhiều ứng dụng trong y học: sát khuẩn, chữa viêm mũi, nấm,…

Bạch đàn trắng

Có tên khoa học là Eucalyptus camaldulensis, là loại phổ biến nhất hiện nay. Cây bạch đàn trắng có kích thước lớn, lớp gỗ bên trong có màu trắng sẫm, thân gỗ thường dùng để thiết kế đồ nội thất hoặc gia dụng.

Bạch đàn lá bầu

Cây bạch đàn lá bầu có tên khoa học là Eu. Globules, có lá to, bản dày, được trồng chủ yếu ở các vùng Tây Nguyên.

Bạch đàn chanh

Bạch đàn chanh có tên khoa học là Eu.Citriodora, phổ biến ở các vùng đồng bằng. Trong cây có chứa mùi hương giống với tinh dầu sả, thường dùng để chế tạo đồ gia dụng hoặc làm tinh dầu.

Bạch đàn lá liễu

Bạch đàn lá liễu (Eu. Exserta) là loại có lá hình liễu, hơi nhọn ở phía đầu, phiến lá mỏng hơn so với các loại còn lại. Thường được trồng tại các vùng núi cao ở miền Bắc Việt Nam.

Bạch đàn Mai đen

Cây bạch đàn Mai đen (Eu. Maidenii) là loại cây có thể làm tính đất xấu đi nên được trồng phổ biến ở những vùng núi cao.

Bạch đàn hương

Cây bạch đàn hương (Santalum album L) có chiều cao từ 10 – 15m, phần thân và lá có mùi hương đặc biệt nên thường dùng để tạo nên các loại tinh dầu bạch đàn điều trị đau bụng, tim mạch hay hô hấp hiệu quả.

Kỹ thuật trồng cây bạch đàn

Cây bạch đàn là loại cây lâm nghiệp có giá trị kinh tế cao, thường được trồng với mật độ lớn để đáp ứng nhu cầu trồng rừng. Chính vì thế nếu bạn chưa biết về kỹ thuật gieo trồng thì hãy tham khảo ngay dưới đây:

Nhân giống bằng phương pháp gieo hạt

Để nhân giống cây bạch đàn đạt hiệu quả và chất lượng thì bạn nên tham khảo các lưu ý sau đây:

• Chuẩn bị đất:

Mặc dù là loại cây có thể sinh trưởng và phát triển trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nhưng với cây non thì bạn nên lựa chọn đất có dinh dưỡng cao, đất tơi xốp. Nên gieo hạt trong luống hoặc các khay nhựa có lỗ thấm hút nước tốt.

Ngoài ra, nên lưu ý khi gieo hạt cây bạch đàn thì nên sử dụng các lọ rắc hạt (như lọ rắc tiêu) vì hạt của cây bạch đàn rất nhỏ, làm cách này sẽ giúp cho hạt giống được gieo đều hơn. Sau đó thì thường xuyên tưới nước để đảm bảo độ ẩm cho hạt giống nảy mầm.

• Thời vụ gieo trồng:

Thời vụ gieo trồng hạt tốt nhất là vào khoảng tháng 2 – tháng 3 và tháng 9 – tháng 10, bởi vì lúc này nhiệt độ không quá nắng nóng, và cũng không quá lạnh thích hợp để cây phát triển.

Thông thường thì bạn có thể thu hoạch quả cây bạch đàn từ khoảng tháng 3 – tháng 4 sau đó đó đem về phơi khô và cất. Để đến mùa vụ có thể đem đi gieo trồng (nên chọn cây từ 7 năm tuổi trở lên) để cây con năm sau sinh trưởng tốt hơn.

• Kỹ thuật gieo hạt:

Hạt giống sau khi được ngâm ủ thì sẽ tiến hành đem đi gieo hạt, bạn có thể gieo ở luống hoặc gieo ở các khay nhựa. Sử dụng lọ rắc để gieo hạt cho hạt ra đồng đều trên luống.

Sau khi gieo hạt xong thì nên ủ một lớp mùn hoặc rơm lên phía trên để giữ ẩm và cũng để giúp cho quá trình tưới nước sẽ không ảnh hưởng đến hạt giống. Sau khoảng từ 2 – 4 tuần khi lá bạch đàn xuất hiện lá thứ hai thì đem cấy vào túi bầu đất đã chuẩn bị.

Nên lưu ý, vì cây còn nhỏ nên khi cấy cần đảm bảo đất thật ướt, rễ cây không bị cong hay đứt đoạn và cấy xong thì nên để trong nhà ươm từ 1 – 2 tuần cho cây phát triển hẳn. Sau khoảng 1 – 2 tháng khi cây phát triển, cao từ 30 – 50cm thì có thể đem đi trồng ở rừng.

Kỹ thuật gieo trồng cây bạch đàn

Cây bạch đàn thường được gieo trồng với mật độ từ 1.500 – 1.700 cây/ha, để cây có thể phát triển tốt thì bạn nên trồng cây với kích thước 3m x 2m và kích thước hố là 30 x 30 x 30cm.

Khi đào hố thì tiến hành bón lót với phân hữu cơ vi sinh và phân NPK với tỉ lệ 8 : 4 : 4 để giúp cho đất có thêm chất dinh dưỡng và hạn chế được các loại nấm mốc từ đất. Cây giống sau khi đã phát triển thì đem đi trồng vào hố đã chuẩn bị sẵn, lấp đất đầy xung quanh hố và cố định lại để cây không bị đổ ngã.

Sau khi trồng xong thì tiến hành tưới nước cho cây để giúp rễ cây ăn nhanh vào đất và phát triển. Từ 15 – 30 tháng thì kiểm tra lại cây xem cây có phát triển tốt không, lúc này có thể bón thêm phân cho cây để cây sinh trưởng nhanh hơn.

Nguồn : internet / Tổng hợp : KTS.Phạm Duy